Słowem wstępu na temat nawozów potasowych
Podział formy chemicznej dzielimy na nawozy chlorkowe, bezchlorkowe i siarczanowe.
Ze względu na metody stosowania wyróżniamy nawozy granulowane stosowane pogłównie lub przedsiewnie i dolistne dostarczane przez liście. W większości spotykamy nawozy fosforowo-potasowe. Kompleksowe rozwiązania w różnych kompozycjach. Fosporowo-azotowe, azotowo-potasowe, fosforowo-magnezowe i potasowo-magnezowe.
Skąd wiedzieć, jaki nawóz wykorzystać?
W zależności od rodzaju gleby, uprawy i przeznaczenia, kwestie takie jak rodzaj, dawkowanie oraz formulacja i sposób aplikacji będzie się znacząco różnił. Przykładowo dla roślin ozdobnych stosujemy w dużej przewadze dostępne na rynku nawozy dolistne. Z kolei na większych areałach i glebach cięższych wykorzystujemy nawozy granulowane wprowadzane możliwie szybko w okresie jesieni przedsiewnie. Na glebach lżejszych potas szybko ulega wymywaniu. Daje to możliwość hydrolizy i rozłożenia nawozów z form złożonych dla dostępnych, przyswajalnych i możliwych do pobrania przez rośliny.
Dobór nawozu i jego częstotliwość stosowania powinna być uzasadniona uprzednim wykonaniem analiz gleby i znajomością ich zawartości w glebie wg kategorii agronomicznej i jej przydatności oraz intensywności produkcji.
Potas i jego znaczenie
Potas jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych roślin, który decyduje o plonie i jakości uprawianych roślin. Potas odpowiedzialny jest za gospodarkę wodną. Uzasadnione jest zatem jego stosowanie zwłaszcza w sytuacji, z jaką mamy do czynienia w ostatnich latach.
Potas wpływa na wiele ważnych procesów w roślinie, a mianowicie:
- zwiększa krzewienie roślin i pobudza do wytwarzania nowych łodyg,
- zwiększa odporność roślin na suszę,
- zapobiega spadkom plonu w pochmurne i chłodne lato,
- zwiększa zawartość skrobi, białka, cukru, pektyn, tłuszczu w roślinach,
- poprawia jakość bulw ziemniaka i warzyw korzeniowych, pomidorów, ogórków i sałaty,
- zwiększa odporność roślin na choroby i wyleganie oraz mrozoodporność,
- odgrywa ważną rolę w otwieraniu i zamykaniu aparatów szparkowych,
- jest aktywatorem ponad 50 enzymów.
Kilka słów o niedoborze potasu
Niedobór potasu w roślinie powoduje ograniczenie transformacji azotu mineralnego do białek. Przy niedoborze potasu wzrost roślin zostaje zahamowany, przyrosty są cienkie, a międzywęźla skrócone. Na liściach pojawiają się nekrotyczne plamy między nerwami, które wyglądają różnie u różnych rośli. Początkowo liście stają się ciemne i matowe, żółkną na wierzchołkach i brzegach starych, dolnych liści. Blaszki liściowe fałdują się, od brzegów zwijają, pękają, a później brunatnieją. Objawy braku potasu w roślinie łatwo poznać po charakterystycznych nekrozach brzegów liści.
Na niedobór potasu szczególnie wrażliwe są: pomidory, papryka, zboża, buraki, ziemniaki, rzepak, groch, bobik, fasola, kapusta, kalafior, por, cebula, sałata, drzewa i krzewy owocowe oraz rośliny jagodowe. Nadmierne nawożenie potasem może także powodować pogorszenie jakości plonu np. gorzką plamistość podskórną jabłek lub suchą zgniliznę pomidorów względem zasolenia podłoża. Przenawożenie potasem jest bardzo niebezpieczne dla sadów i plantacji roślin jagodowych, gdyż stymuluje występowanie niedoboru magnezu, boru i wapnia.
Nadmiar potasu – jak wpływa na roślinę?
Zbyt wysokie nawożenie potasem prowadzi do występowania charakterystycznych objawów braku magnezu na liściach. Zbyt duże dawki potasu powodują nadmierne jego gromadzenie się w roślinie, głównie w części zielonej i korzeniach (oprócz nasion). Wpływa to w dużym stopniu na pogorszenie wartości technologicznej, biologicznej i przechowalniczej plonu.
Potas jest antagonistą w stosunku do magnezu, dlatego też blokuje pobieranie magnezu, jak i jego przemieszczanie w roślinie.
Dawkowanie nawozów potasowych
W warunkach przeciętnych na glebach lekkich całkowitą dawkę potasu, zarówno pod zasiewy jesienne, jak również pod rośliny jare powinno się podzielić pomiędzy jesień, a wiosnę (kilkanaście dni przed uprawą) w stosunku 2/3:1/3. Na glebach ciężkich z kolei całą planowaną dawkę potasu warto zastosować jesienią. Takie działanie pozwala na zapewnienie optymalnego poziomu nawożenia roślin, a oziminy do dobrego przygotowania się do spoczynku zimowego. Jesienne nawożenie gleb potasem pozwala na przemieszczanie się pierwiastka w glebie, skąd roślina może go pobierać swobodnie i długotrwale z głębszych warstw profilu glebowego.
Jeśli jesienne nawożenie potasem nie było wykonane, warto pierwiastek uzupełnić jak najszybciej. Nawozy potasowe można stosować nie tylko jesienią, ale również w późniejszym czasie (okres późnojesienny, zimowy oraz wczesnowiosenny), pod warunkiem, że są zachowane zasady dobrej praktyki rolniczej. W tym celu warto wykorzystać przygruntowe przymrozki.
Należy pamiętać, że nawozów mineralnych nie można stosować na glebach zalanych wodą, przykrytych śniegiem, zamarzniętych do głębokości 30 cm oraz podczas opadów deszczu. Nawóz wysiany na zamarzniętą glebę lub na okrywę śnieżną jest narażony na rozpuszczenie w topniejącej wodzie, a w konsekwencji na spłynięcie z pola.
Ceny nawozów potasowych w ostatnich latach oscylują w podobnych cenach i wahają się od 2 000,00 – 2 395,00 zł. Różnice wynikają z kilku powodów. Jednym z nich jest fakt, iż Polska nie dysponuje źródłem pozyskania tego pierwiastka na taką skalę, aby móc to robić. Z tego powodu sól potasowa jest w głównej mierze pochodzenia białoruskiego, ponadto niemieckiego. Po drugie ceny są przeliczane względem kursu euro i tu też potrafią w ciągu sezonu zmienić się o 10 i więcej procent. Na cenę wpływa też sytuacja światowa średnich plonów w UE i w krajach mających wpływ na handel płodami rolnymi.